تحلیل استخوان فک

تحلیل استخوان فک رخ می‌دهد که تحریک طبیعی استخوان (از طریق اعمال فشار هنگام جویدن و گاز گرفتن) متوقف شود؛ مثلاً بعد از افتادن یا کشیدن دندان. در نبود این تحریک، بدن تصور می‌کند به آن بخش از استخوان نیازی ندارد و به‌تدریج بافت استخوانی شروع به تحلیل می‌کند. از مهم‌ترین روش‌های درمان می‌توان به پیوند استخوان فک برای بازسازی حجم استخوان، کورتاژ لثه برای پاکسازی بافت‌های آسیب‌دیده و تحریک استخوان سالم، و دارو درمانی در مواردی که عفونت عامل اصلی است اشاره کرد. این روش‌ها می‌توانند تراکم و استحکام استخوان را تا حد زیادی بازگردانند و شرایط لازم برای درمان‌های ترمیمی مانند کاشت ایمپلنت را فراهم کنند. تشخیص نوع تحلیل و انتخاب روش درمان مناسب باید توسط دندان‌پزشک متخصص و بر اساس تصاویر رادیوگرافی و سی‌تی اسکن صورت گیرد. 

راهنمای صوتی

تحلیل استخوان فک چیست؟

بدن انسان یک اصل ساده دارد اگر از چیزی استفاده نمیکنی یعنی به آن نیازی نداری اگر ورزش های بدنسازی و عضله سازی انجام دهید، عضلاتتان رشد میکند و اگر تمرینات را متوقف کنید عضله دچار آتروفی شده و تحلیل میرود چون استفاده نمیشود. عضله تا اندازه ای کوچک میشود که برای کارهایی که انجام میدهید کافی باشد.

استخوانهای بدن نیز به همین صورت عمل میکنند. اگر به یک استخوان در فعالیت ورزشی فشار وارد کنید تقویت میشود تا از عضله پشتیبانی کند. در مورد دهان و دندان نیز همین امر صادق است. اگر دندان ها در جای خود قرار داشته باشند عمل جویدن و گاز گرفتن همانند یک فعالیت ورزشی مداوم باعث تقویت استخوان و حفظ اندازه و تراکم آن میشود. پوکی استخوان و ایمپلنت دندان و به دنبال آن مصرف قرص کلسیم برای ایمپلنت ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند، اما به این معنا نیست که در صورت داشتن پوکی، ایمپلنت انجام نشود بلکه روش‌های درمانی متفاوتی دارد که برای آشنایی بیشتر می توانید روی لینک مربوطه کلیک کنید.

اما اگر دندانی را از دست بدهید دیگر نیرویی به استخوان پشتیبان وارد نمیشود بنابراین بدن احساس میکند نیازی به این بخش از استخوان نیست که بخواهد دندان را نگه دارد بنابراین دچار آتروفی شده و تحلیل می رود. دندان ها و ایمپلنت دندان از این نظر همانند هم عمل میکنند و مانع از تحلیل رفتن استخوان زیر خود میشوند. گرفتن عکس تحلیل استخوان فک از استخوان فک پایین و بالا یکی از مواردی است که باید انجام شود.

زمان کار کشیدن از دندان‌ها مثل جویدن، گاز زدن و …. به‌واسطه حرکت و فعالیت دندان‌ها رشته‌های عصبی استخوان فک تحریک شده و همین تحریک عصبی به تقویت و حفظ سلامت استخوان فک کمک بسیاری می‌کند، اما در صورتی که دندان‌های تان را از دست بدهید فرایند تقویت و حفظ تراکم استخوان فک نیز متوقف می‌شود و طولی نمی‌کشد که تراکم این استخوان از بین می‌رود البته افزون بر عوارض بی‌ دندانی عوامل دیگری مثل عفونت، بیماری و … نیز در تحلیل رفتن استخوان فک دخیل هستند.

درمان تحلیل شدید استخوان فک

تحلیل استخوان فک با سه روش پیوند استخوان، کورتاژ لثه و مصرف دارو درمان می‌شود اما اینکه کدام روش بهتر است کاملا به وضعیت تراکم استخوان فک، بافت لثه و شرایط عمومی بیمار بستگی دارد و تشخیص نهایی انتخاب روش درمان تحلیل استخوان فک بر عهده دندانپزشک است.

1. پیوند استخوان فک

در این روش درمانی متخصص دندانپزشک پس از بررسی دقیق عکس‌های رادیو گرافی و سی‌ تی اسکن طی عمل جراحی ریشه دندان را پس از کنار زدن لثه تمیز می‌کند و سپس مواد پیوندی مخصوص را جای‌گذاری کرده و بعد از قرار دادن روکش، جراحی را با بخیه زدن لثه به پایان می‌رساند.

نحوه انجام پیوند استخوان فک

جراحی پیوند استخوان فک درست مثل جراحی سینوس لیفت به روش‌های مختلفی انجام می‌شود اما در تمامی روش‌ها دندانپزشک بعد از تزریق بی‌حسی و تاثیر کامل دارو بر استخوان فک، روی لثه به میزانی که بافت استخوان به صورت کامل دیده شود برش ایجاد می‌کند و در قدم بعدی پس از ضد عفونی کامل ناحیه فضای خالی با مواد پیوند استخوان پر می‌شود و بعد از گذاشتن غشا لثه بخیه زده می‌شود، مواد پیوند استخوانی انواع مختلفی دارند که برای هر بیماری مختص به شرایط خودش مواد پیوند استخوان تهیه می‌شود.

مواد پیوند استخوان فک

1. اتوگرافت: استخوان گرفته شده از بدن بیمار
2. آلوگرافت: استخوان گرفته شده از بدن اهدا شده
3. زنوگرافت: استخوان گرفته شده از بافت حیوانی
4. آلوپلاستیک: استخوان با پیوند کاملا مصنوعی

4 روش مختلف جراحی پیوند استخوان فک

1. حفظ سوکت: جراحی بلافاصله بعد از کشیدن دندان برای جلوگیری از فرورفتگی سوکت
2. افزایش ریج: افزایش ارتفاع و پهنای بافت برای پایدار شدن استخوان
3. لیفت سینوس: بالا کشیدن غضای سینوس و پرکردن فضای خالی با مواد پیوند استخوان
4. پیوند استخوان پریودنتال: قرار دادن مواد پیوند کنار دندان موجود در صورت مبتلا بودن به بیماری لثه

مزایای پیوند استخوان فک

1. افزایش پایداری فک
2. بهبود قدرت فک
3. ایجاد آمادگی برای ایمپلنت
4. حفظ سلامت استخوان
5. جلوگیری از تحلیل استخوان
6. کاهش ریسک ابتلا به بیماری های لثه

معایب پیوند استخوان فک

1. درد ضربان دار فک
2. احساس درد زمان بلع غذا یا نوشیدن
3. احتمال ایجاد حساسیت دندان
4. تورم عضلات گلو
5. احتمال ایجاد حساسیت برای ریشه دندان
6. ابتلا به بیماری پری امپلنت در صورت پیوند نادرست
7. عفونت در صورت پیوند غیر اصولی

2. دارو درمانی

در صورتی‌ که تنها دلیل تحلیل استخوان فک عفونت باشد از دارو برای از بین بردن عفونت و جلوگیری از پیشرفت تحلیل استخوان فک استفاده می‌شود در این شرایط به دلیل وجود عفونت و درد شدید، مسکن‌های خاصی را برای مهار کردن درد ناشی از عفونت لثه و دندان و در مواقع لازم برخی از داروها با خاصیت درمان پوکی استخوان برای بهبود تحلیل استخوان فک تجویز می‌شود.

داروهای مفید برای پوکی استخوان

1. آلندرونات
2. ایباندرونیت
3. ریزدرونات
4. زولدرونیک اسید
5. دنوزوماب
6. روموسوزوماب
7. هورمون پاراتیروئید
8. کلسی تونین
9. استروژن و ….

عوارض احتمالی مصرف داروهای درمان تحلیل استخوان فک

1. مشکلات گوارشی
2. درد معده
3. تهوع
4. اضطراب
5. کاهش هشیاری
6. اسهال
7. حساسیت پوستی
8. تپش قلب
9. خشکی دهان
10. مشکلات خواب و …

3. کورتاژ لثه

کورتاژ لثه‌ یکی از محبوب‌ترین روش‌های درمانی تحلیل استخوان فک محسوب می‌شود و منجر به بروز علائم جوش خوردن ایمپلنت می شود، در این روش بافت لثه با ملایمت توسط جراح خراشیده می‌شود تا دسترسی راحت‌تری به استخوان فک برای انجام اقدامات درمانی لازم ایجاد شود، البته فراموش نکنید که این روش درمانی از حساسیت بالایی برخوردار است و حتما برای انجام آن باید به دندانپزشک متخصص مراجعه کنید.

3 روش مختلف انجام درمان کورتاژ لثه

1. کورتاژ لثه‌ای: از بین بردن بافت متورم پریودنتال
2. کورتاژ زیر لثه‌ای: از بین بردن بخش‌های مجاور ریشه و متصل بافت همبند استخوان
3. کورتاژ غیر عمدی: کورتاژ ناخواسته لثه زمان جرم‌گیری

فواید درمان کورتاژ لثه

1. مدت زمان کوتاه جراحی
2. عدم نیاز به آزمایشات متعدد
3. درد بسیار نامحسوس
4. خونریزی کم
5. هزینه مناسب
6. عوارض بسیار کم
7. عدم نیاز به مراقبت‌های ویژه
8. افزایش ایمنی دهان و دندان
9. افزایش سلامت بافت لثه
10. کاهش ریسک ابتلا به ببیماری‌های عفونی

علت تحلیل رفتن استخوان فک

تحلیل استخوان فک پایین و بالا تحت تاثیر عوامل مختلفی ایجاد می‌شود، مهم‌ترین دلایل ایجاد این عارضه به عدم درمان سریع بی‌ دندانی، بیماری‌های دندان و لثه، پوکی استخوان و …. مربوط می‌شود، تشخیص دقیق علت ایجاد عارضه تحلیل استخوان فک به عهده دندانپزشک است و ما در ادامه تنها به چند تا از رایج‌ترین دلایل تحلیل رفتن استخوان فک اشاره می‌کنیم.

مهم‌ترین دلایل تحلیل استخوان فک

1. از دست دادن یک یا چند دندان
2. تحلیل لثه
3. عفونت لثه
4. پوسیدگی دندان
5. عفونت دندان
6. عفونت ایمپلنت
7. پوکی استخوان
8. دندان مصنوعی
9. تراز نبودن دندان‌ها
10. تومور در صورت
11. ضعف سیستم ایمنی
12. ژنتیک

در رابطه با مراحل تحلیل استخوان فک در سایت smiledentalcenterct.com آمده است که :

Jawbone loss tends to be gradual, with patients often missing the early signs. However, changes can be seen on X-rays and with cone-beam imaging, allowing a dentist to recommend appropriate treatment.

Osseointegration, the fusing process that takes place while healing from dental implants, can keep your jawbone strong. Factors like the force used to chew and bite help stimulate the bone. As a result, when you lose a tooth, these signals and stimuli decline. Osteoclasts start to wear away at the jawbone and osteoblasts will not help renew its structure. In turn, your jawbone loses bone tissue at a faster rate than it’s created.

تحلیل استخوان فک معمولاً تدریجی است و بیماران اغلب علائم اولیه را از دست می‌دهند. با این حال، تغییرات را می‌توان در عکس‌های رادیولوژی و تصویربرداری با اشعه مخروطی مشاهده کرد و به دندانپزشک اجازه می‌دهد درمان مناسب را توصیه کند. اسئواینتگریشن، فرآیند جوش خوردن که در حین بهبودی ایمپلنت‌های دندانی اتفاق می‌افتد، می‌تواند استخوان فک شما را قوی نگه دارد. عواملی مانند نیرویی که برای جویدن و گاز گرفتن استفاده می‌شود به تحریک استخوان کمک می‌کند. در نتیجه، وقتی دندانی را از دست می‌دهید، این سیگنال‌ها و محرک‌ها کاهش می‌یابند. استئوکلاست‌ها در استخوان فک شروع به ساییدگی می‌کنند و استئوبلاست‌ها به تجدید ساختار آن کمکی نمی‌کنند. به نوبه خود، استخوان فک شما بافت استخوانی را با سرعتی بیشتر از سرعت ایجاد آن از دست می‌دهد.

علائم تحلیل استخوان فک

تحلیل رفتن استخوان فک، به صورت نامحسوس بوده و اصولا بیمار بعد از پیشرفت مشکل متوجه عارضه می‌شود به همین دلیل پیشنهاد می‌شود به صورت منظم برای چکاپ دندان‌ها به دندانپزشک مراجعه کنید. در ادامه تعدادی از رایج‌ترین علائم تحلیل استخوان فک که بیماران بعد از ابتلا به عارضه تحلیل استخوان فک تجربه کرده‌اند را نام بردیم. گرفتن عکس تحلیل استخوان فک در تشخیص کمک می کند.

12 علامت مهم تحلیل استخوان فک

1. رنگ قرمز روشن، قرمز تیره یا صورتی روشن لثه
2. درد و تورم لثه‌ها همراه خونریزی
3. لقی و حساسیت دندان‌ها
4. مشکل در جویدن و تکلم
5. درد ناحیه سر، فک و صورت
6. چین‌وچروک اطراف دهان
7. جدا شدن تکه‌هایی از بافت لثه
8. سنگینی و درد فک بالا و پایین
9. بیرون‌زدگی غیر طبیعی دندان‌ها
10. بوی بد دهان
11. اختلال تنفسی
12. نمایان شدن استخوان در دهان

انواع تحلیل استخوان فک

استخوان فک در حالت‌های مختلفی دچار تحلیل و کاهش تراکم می‌شود، تشخیص دقیق دندانپزشک از نوع تحلیل استخوان فک برای تجویز بهترین روش درمان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

کاهش عمودی استخوان پس از افتادن یا کشیدن دندان

یکی از رایج‌ ترین مدل‌ های تحلیل استخوان فک کاهش ارتفاع عمودی استخوان فک پس از افتادن یا کشیدن دندان است. این نوع از تحلیل استخوان فک به شدت آسیب‌ زا است و در صورت مواجه شدن با آن باید سریعا به فکر درمان باشید، اگر بعد از کشیدن یا افتادن دندان‌ها از ایمپلنت برای درمان بی‌ دندانی استفاده کنید. عارضه کاهش عمودی استخوان فک پس از افتادن یا کشیدن دندان‌ها برای شما ایجاد نخواهد شد.

کاهش جانبی استخوان پس از کشیدن دندان (کاهش پهنا)

در صورتی که دندان در سر جای خود قرار داشته باشد استخوان پیرامون آن با هر بار گاز گرفتن یا جویدن تحریک و تقویت میشود. کشیدن دندان باعث میشود ناحیه بزرگی (حفره دندانی) خالی بماند بنابراین بلافاصله فرایند جذب استخوان آغاز میشود. جذب استخوان در این ناحیه تا 60 درصد توده استخوانی در شش ماه اول پس از افتادن دندان ادامه پیدا میکند.

به مرور زمان فرایند تحلیل استخوان ادامه می یابد و پیش میرود. میزان تحلیل رفتن استخوان بستگی به عوامل متعددی دارد و در همه افراد به یک شکل نیست. در برخی افراد استخوان سریعتر از دیگران جذب و کوچک میشود. در نهایت استخوان تا حدی تحلیل میرود که جایگزینی دندان از دست رفته با ایمپلنت دندان امکان پذیر نیست.

تحلیل استخوان فک بالا

ناحیه پشت فک بالایی تقریبا معادل سینوس‌های ماگزیلاری است، سینوس‌های ماگزیلاری نواحی استخوانی با حفرات خالی بزرگ هستند که در فک بالا قرار دارند، در این ناحیه استخوان از ستیغ شروع به آتروفی میکن، همچنین آتروفی با وسیع شدن سینوس اتفاق می افتد. این وضعیت باعث میشود کاشت ایمپلنت دشوارتر شود چرا که استخوان خیلی زود از دست می‌رود.

تحلیل استخوان فک پایین

کاهش استخوان ناشی از افتادن چند دندان منجر به آتروفی کل این ناحیه میشود. در تصویر پایین، عکس تحلیل استخوان فک پایین (آتروفی) در محل چند دندان از دست رفته را مشاهده می‌کنید. دقت کنید چگونه با تداوم تحلیل رفتن استخوان عصب‌ها به بالای ستیغ فک نزدیک و نزدیک تر میشوند.

تحلیل استخوان فک کل قوس دندان

اگر دندانها از دست بروند، استخوان آن ناحیه به مرور زمان جذب میشود. تصویر بالا کاهش پیشرونده استخوان در حالتی که کل دندانهای قوس دندانی پایین از دست رفته اند، نشان میدهد. توجه داشته باشید چگونه آتروفی پس از مدتی شدیدتر میشود تا حدی که حتی عصبهایی که زمانی در عمق استخوان فک قرار داشته اند حالا بیرون زده اند.

تحلیل استخوان فک کل صورت

کاهش استخوان کل صورت در شرایطی اتفاق می افتد که آتروفی هم در فک بالا و هم در فک پایین اتفاق بیفتد. در تصویر بالا به کاهش شدید ارتفاع استخوان نیمه پایینی صورت و آویزان شدن کوتاه شدن صورت توجه کنید. آتروفی استخوان پشتیبانی کننده یکی از عوامل اصلی پیری زود رس در چهره است.

یکی از مهم ترین روش های جلوگیری از تحلیل رفتن استخوان فک تغییر در زندگی روزمره است. همان طور که در وبسایت cccr dentistry آمده است:

As with any other bone in your body, your jaw requires certain nutrients. Bones need calcium, vitamin D, protein, and phosphorus, as well as other essential nutrients. Eating a well-balanced diet and plenty of whole fruits and vegetables can increase bone health. If you are not receiving the necessary nutrients from your food, daily supplements can help.

عوارض تحلیل استخوان فک

تحلیل رفتن استخوان فک، یکی از بدترین مشکلات دندانپزشکی محسوب می‌شود که باید حتما به فکر پیشگیری از ایجاد آن باشید و در صورت درگیر شدن با این بیماری نیز جهت جلوگیری از تشدید عوارض تحلیل استخوان فک باید سریعا برای درمان اقدام کنید.

15 تا از مهم‌ترین عوارض تحلیل استخوان فک

1. افزایش ریسک ابتلا به بیماری‌های دندان
2. چروکیده شدن پوست اطراف دهان
3. لق شدن دندان‌ها
4. سختی صحبت و جویدن
5. ایجاد محدودیت برای کاشت ایمپلنت
6. کاهش زیبایی و جذابیت چهره‌ها
7. ایجاد درد و تورم
8. آسیب بافت لثه
9. کاهش سیستم ایمنی دهان
10. کاهش ارتفاع صورت
11. نازک شدن لب‌ها
12. پیرتر نشان دادن چهره
13. افزایش غیر طبیعی طول لب بالا
14. بد فرم شدن ساخار چانه
15. ایجاد غبغب کنار صورت

جلوگیری از تحلیل استخوان فک

پیشگیری همیشه بهتر از درمان است و پیشنهاد‌ می‌شود اگر تا کنون مبتلا به تحلیل رفتن استخوان فک نشده‌اید قبل از درگیر شدن با این عارضه پردردسر به فکر انجام اقدامات مفید جهت جلوگیری از تحلیل استخوان فک باشید، پیشگیری کردن از عارضه تحلیل استخوان فک بسیار کم‌هزینه و راحت است و همچنین زمان زیادی از شما نمی‌گیرد اما اگر به تحلیل فک دچار شوید و بخواهید آن را درمان کنید دردسرهای زیادی را تجربه خواهید کرد.

12 توصیه مهم برای جلوگیری از تحلیل استخوان فک

1. مسواک بعد از هر وعده غذایی
2. مسواک بعد از بیدار شدن و قبل خواب
3. چکاپ مرتب دندان ها توسط دندانپزشک
4. رعایت رژیم غذای اصولی
5. پرهیز از مصرف سیگار و قلیون
6. ترک مشروبات الکلی
7. مصرف کلسیم
8. مصرف ویتامین D
9. استفاده از نخ دندان به صورت منظم
10. پرهیز از استعمال دخانیات
11. شستشوی دهان با دهانشویه هفته‌ای 2 بار
12. اقدام سریع برای درمان بی‌دندانی

سخن پایانی

در این مقاله عارضه تحلیل استخوان فک را مورد بررسی قرار دادیم و به موضوعات مهمی مثل مهم‌ترین دلایل ایجاد و علائم تحلیل استخوان فک و راه‌ های درمان و پیشگیری از این مشکل پرداختیم، در صورتی استخوان فک‌ تان سالم است حتما به توصیه‌ های پیشگیری مطرح شده دقت کنید و اگر درگیر این عارضه هستید نیز برای جلوگیری از پیشروی تحلیل استخوان و فک وایجاد عوارض خطرناک سریعا برای درمان اقدام کنید.

آیا بعد از تحلیل استخوان فک می‌توان کاشت ایمپلنت ممکن است؟

شرط موفقیت‌ آمیز بودن ایمپلنت استحکام کافی استخوان فک برای پیوند خوردن با پایه‌های ایمپلنت است، زمانی که استخوان دچار تحلیل شده باشد در حقیقت تراکم استخوان از بین رفته و شرایط ایمپلنت مهیا نیست، در این شرایط می‌توان با تشخیص دندانپزشک از روش درمانی پیوند استخوان استفاده کرد و پس از اتمام دوره درمان، با نظر پزشک برای ایمپلنت اقدام کرد.

چطور از تحلیل استخوان فک پیشگیری کنیم؟

کافی است که حوصله کنید و تغییرات کوچکی در سبک‌ زندگی‌تان اعمال کنید، انجام اقدامات ساده‌ای مثل استفاده از مسواک و نخ دندان پس از هر وعده غذایی، شستشوی دهان با دهانشویه، پرهیز از مصرف دخانیات، داشتن رژیم غذایی سالم، مراجعات منظم به دندانپزشک جهت چکاپ و …. ریسک مبتلا شدن شما به تحلیل استخوان فک را بیش‌از 90% کاهش می‌دهد.

آیا تحلیل استخوان فک با دارو قابل درمان است؟

دارو درمانی تنها در شرایطی که تحلیل استخوان فک به علت تکثیر باکتری‌ها و عفونت ایجاد شده باشد موثر خواهد بود چون به کمک آنتی ‌بیوتیک‌ها باکتری‌های زنده در دهان و لثه از بین‌ می‌روند و با از بین رفتن عامل اصلی، تحلیل استخوان فک نیز درمان شود.