پروتز دندان وسیله‌ای دندانپزشکی است که برای پر کردن جای دندان‌های خراب، شکسته یا از دست رفته به کار می‌رود و می‌تواند عملکرد جویدن و زیبایی لبخند را بازگرداند. این ابزارها معمولاً از پایه‌های فلزی مقاوم (مانند تیتانیوم یا آلیاژ کروم–کبالت) و مواد شبیه به مینای دندان (سرامیک یا آکریل) ساخته شده و پس از قالب‌گیری دقیق توسط دندانپزشک و تکنسین‌های پروتزسازی، در محل مناسب در دهان بیمار نصب می‌گردند. بسته به شدت آسیب و نیاز بیمار، ممکن است تنها تاج دندان با روکش جایگزین شود یا در صورت فقدان کامل، یک واحد یا مجموعه‌ای از دندان مصنوعی به‌کار رود. انواع پروتز دندان شامل پروتز ثابت است که به‌صورت روکش تک‌واحدی یا بریج با چسب یا پیچ به دندان طبیعی یا ایمپلنت متصل میشود؛ پروتز متحرک پارسیل که برای جایگزینی چند دندان از دست رفته طراحی شده و می‌توان آن را برای تمیز کردن خارج کرد؛ پروتز متحرک کامل (دست دندان) که تمامی دندان‌های یک فک را می‌پوشاند؛ و اوردنچر که دست دندان کامل را روی پایه‌های ایمپلنت نصب می‌کند تا ثبات و راحتی بیشتری فراهم آورد.
| موضوع | توضیح |
|---|---|
| تعریف پروتز دندان | ابزاری دندانپزشکی برای جایگزینی دندان‌های خراب، شکستگی یا از دست رفته |
| اجزای اصلی | پایه فلزی (تیتانیوم یا آلیاژ کروم–کبالت) و پوشش سرامیکی یا آکریلی |
| فرآیند ساخت و نصب | قالب‌گیری دقیق، ساخت در لابراتوار، نصب توسط دندانپزشک و تکنسین |
| پروتز ثابت | روکش تک‌واحدی یا بریج با چسب یا پیچ به دندان طبیعی یا ایمپلنت |
| پروتز متحرک پارسیل | جایگزینی چند دندان، قابل جدا شدن برای تمیزکاری |
| پروتز متحرک کامل | دست دندان برای تمام دندان‌های یک فک، قابل جدا شدن |
| اوردنچر | دست دندان کامل نصب‌شده روی پایه‌های ایمپلنت برای ثبات بیشتر |
مفهوم پروتز دندان
به هر وسیله دندانپزشکی که جایگزین دندان های خراب و از دسته رفته می شود، پروتز دندان می گویند. براساس این تعریف می توان گفت در حال حاضر مدل های متنوعی از پروتزهای دندانی ساخته شده و با توجه به نیاز بیماران به کار برده می شوند. در رابطه با استفاده از پروتز دندان نیز روش های مختلفی وجود دارد، که نحوه تشخیص، ساخت و نصب آن بر عهده دندانپزشک و متخصصین ساخت پروتزهای دندان است. چرا که گاهی اوقات بخش از دندان دچار آسیب و شکستگی شده، که در این گونه موارد تنها برای تاج دندان از پروتز استفاده می شود. اما در مقابل نیز ممکن است بنا به دلایل گوناگون دندان به طور کامل از بین برود. بدین ترتیب برای جایگزین کردن دندان مناسب از یک پروتز کامل به ازای هر دندان استفاده می گردد. بنابراین اگر قصد استفاده از مدل های مختلف پروتز دندان دارید، باید به این مورد توجه ویژه داشته باشید.
مطابق نظر سایت healthline در مورد مزایای پروتز دندان:
A dental prosthetic is useful in providing one or more of the following benefits, improving the appearance of your teeth, boosting confidence and self-esteem. improving your ability to chew, allowing you to consume a healthy diet. supporting the health and strength of the jawbone, supporting the strength of other teeth. protecting against gum disease that can lead to serious health problems
پروتز دندان در ارائه یک یا چند مورد از مزایای زیر مفید است: بهبود ظاهر دندان‌ها، افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس، بهبود توانایی جویدن، امکان مصرف یک رژیم غذایی سالم، حمایت از سلامت و استحکام استخوان فک، حمایت از استحکام سایر دندان‌ها، محافظت در برابر بیماری لثه که می‌تواند منجر به مشکلات جدی سلامتی شود.
اجزای اصلی و سازنده پروتز دندان
پروتز دندان نیز مانند سایر محصولات و وسایل دندانپزشکی از یک سری اجزای اصلی تشکیل شده است. به عبارتی این اجزا در کنار یکدیگر پروتز را می سازند و بنا به نیاز بیمار، شرایط و وضعیت دندان ها، روی لثه و استخوان فک قرار می گیرد. در حال حاضر نیز پروتزهای ساخته شده در مراکز و لابراتوارهای دندانپزشکی از اجزای گوناگونی نظیر پل، تاج دندان، ایمپلنت، دندان مصنوعی و روکش تشکیل شده اند. که به دو صورت ثابت و متحرک در نظر گرفته شده و روی دندان یا به جای دندان های خراب و از دسته رفته تعبیه می شوند. پس حتی الامکان برای نصب پروتزهای دندان به دندانپزشکان حرفه ای و متخصص مراجعه نمایید. تا ضمن افزایش کیفیت ساخت، پروتز به صورت دقیق در جای خود قرار بگیرد و هنگام حرف زدن و غذا خوردن احساس ناراحتی نکنید.
انواع پروتز دندان کدام است؟
همان گونه که در ابتدا نیز به آن اشاره کردیم پروتز دندان انواع مختلفی دارد. که با توجه به شرایط بیمار، وضعیت دندان و لثه بهترین نوع پروتز انتخاب شده و به جای دندان های خراب، شکسته و از دست رفته قرار می گیرد. بدین منظور انواع اصلی و کاربردی پروتزهای دندانی به شرح زیر عبارت است از:
1. پروتز ثابت دندان
این نوع از پروتزهای دندان به صورت ثابت و همیشگی درون دهان و روی لثه تعبیه می شود. به همین سبب در بسیاری موارد بیماران این نوع پروتز را با نام روکش دندان می شناسند. این سری از پروتزها شباهت زیادی با دندان های طبیعی دارد و افراد هنگام استفاده از آنها کمتر متوجه طبیعی یا غیرطبیعی بودن آن می شوند. به عبارتی باید گفت ظاهر مناسب و طبیعی بودن پروتزهای ثابت سبب شده تا از محبوبیت بالایی در بین افراد جامعه برخوردار باشند. البته باید بدانید که پروتز ثابت دندان نیز انواع مختلف دارد. که در ادامه به آنها اشاره می کنیم:
پروتز ثابت به صورت روکش تک واحدی
به طور معمول اگر میزان آسیب دیدگی دندان موجب از بین رفتن دیواره دندان نشده باشد، می توان از روکش تک واحد استفاده کرد. علاوه بر این در بسیاری از موارد برای پوشاندن حالت زردی دندان یا سطح سیاه ناشی از پر کردن آن، پروتز ثابت به صورت روکش تک واحدی گزینه مناسبی خواهد بود. بدین صورت که شکل دندان به حالت طبیعی در می آید و تمامی عیوب ظاهری آن از معرض دید خارج می گردد. پس اگر می خواهید در کوتاه ترین ممکن مشکلات ظاهری دندان هایتان برطرف شده و از پروتزهای با کیفیت و طبیعی بهره مند شوید، می توانید این نوع از پروتز دندان ثابت را انتخاب کنید.
پروتز ثابت به صورت بریج
در بسیاری مواقع شاهد خرابی و پوسیدگی بیش از حد یک یا چند دندان بین دو دندان ثابت هستیم. به طوری که دندان ها دیواره خود را کاملاً از دست داده اند و نمی توان با روکش دندان وضعیت آن را بهبود بخشید. بدین جهت برای جایگزین کردن دندان مناسب از روش بریج دندان یا پروتز دندان ثابت استفاده می کنند. در این روش از دو دندان سالم که در طرفین قرار دارد، به عنوان تکیه گاه استفاده شده و سپس فاصله بین آنها پل گذاری می شود. در آخر نیز فاصله بین دندان ها پر شده و شاهد زیباتر شدن وضعیت دندان ها و اصلاح طرح لبخند خواهید بود. از مزایای منحصر به فرد روکش دندان متصل به هم می توان به رفع فضای خالی بین دندان ها، بهبود عملکرد دندان ها، افزایش زیبایی لبخند و اصلاح لبخند فوری اشاره کرد.
2. پروتز دندان متحرک
یکی دیگر از پروتز به کار برده شده در مطب ها و کلینیک های دندانپزشکی، پروتزهای دندانی متحرک است. این مدل از پروتز دندان صرفاً در مواردی که امکان استفاده از پروتز ثابت نیست، به کار برده می شوند. به دلیل اینکه میزان زیبایی و طبیعی بودن پروتزهای متحرک به نسبت کمتر از پروتز دندان ثابت است و این موضوع مهم سبب شده تا اغلب در مواقع ضروری از آن برای بهبود وضعیت دندان ها استفاده شود. این مدل از پروتز نیز اغلب زمانی که فرد تعداد زیادی از دندان های خود را از دست داده، به کار برده می شود. بر همین اساس انواع مختلفی از آن در مطب ها و کلینیک های دندنپزشکی مورد استفاده قرار می گیرد. که به شرح زیر عبارت است از:
پروتز متحرک پارسیل
پروتز پارسیل کروم کبالت: پروتزهای کروم کبالت نسبت به مدل قبل از استحکام و دوام بالاتری برخوردار می باشند. از این رو بنا به صلاحدید دندانپزشک در صورتی که فرد شرایط استفاده از پروتز ثابث را نداشته یا علاقه ای به استفاده از آن ندارد، از این پروتز پارسیل استفاده می نمایند. البته در صورتی که بیمار دندان های آخر در هر دو سمت را از دست داده باشد، برای نصب پروتز متحرک (پارسیل کروم کبالت) گیره های فلزی به کار برده می شود. که ممکن است احساس ناخوشایندی را هنگام صحبت کردن و خوردن مواد غذایی به شما منتقل کند. پس در صورت تمایل به این مورد توجه ویژه داشته باشید و سپس اقدام به انتخاب و استفاده از آن کنید.
پروتز متحرک به صورت کامل (دست دندان)
این مدل از پروتز دندان یکی از متداول ترین و رایج ترین پروتزهای متحرک می باشد. اکثر افراد میانسال و سالخورده از این پروتزهای دندانی به عنوان جایگزین مناسب به جای دندان های از دسته رفته شان استفاده می کردند. لازم به ذکر است که این سری از پروتزهای متحرک تنها زمانی کاربرد دارد، که فرد همه دندان های خود را از دست داده باشد. یعنی هیچ دندان سالم و کشیده نشده ای در دهان او وجود نداشته باشد. البته در سال های اخیر با پیشرفت تکنولوژی در عرصه دندانپزشکی و همچنین تغییر رنگ (زرد شدن)، شکستگی پروتز و … میزان استفاده از آن کاهش یافته و اغلب از پروتز های اوردنچر و ایمپلنت دندان به عنوان یک جایگزین مناسب و همیشگی برای دندان های از دسته رفته استفاده می نمایند.
3. پروتز متحرک اوردنچر
به طور کلی پروتز اوردنچر یک ترکیب کامل از دست دندان کامل و ایمپلنت محسوب می شود. بدین نحو که یک دست دندان کامل بر روی ایمپلنت دندان نصب شده و سپس درون دهان قرار می گیرد. این نوع از پروتز دندان متحرک ظاهر طبیعی تر دارد و به طبع کار کردن با آن راحت تر می باشد.
بسیاری از دندانپزشکان و بیماران نیز این دسته از پروتزهای دندانی را نیمه متحرک می نامند و به لحاظ سهولت غذا خوردن و جویدن مواد خوراکی و همچنین تکلم بهتر شاهد استفاده روز افزون از این پروتز متحرک در تهران و سایر شهرهای کشور هستیم.
«نکته قابل توجه اینکه احتمال شکستن و خرابی پروتزهای متحرک به نسبت بیشتر از مدل های ثابت این محصول است. بنابراین هنگام تمیز کردن پروتز متحرک و همچنین خارج کردن آن از دهان، توجه نمایید که هیچگونه آسیبی به ساختار پروتز وارد نشود. زیرا هرگونه شکستگی و ترک در پروتز موجب آسیب به لثه و بروز عفونت خواهد شد.»
هزینه پروتز دندان
هزینه ساخت و نصب پروتز دندان با توجه به عوامل متعددی نظیر تعداد دندان های از دست رفته، وضعیت لثه و دهان بیمار و بیماری پرودنتال، تعداد واحدهای پروتز، نوع و مدل پروتز، هزینه متخصص و کلینیک متغیر است.
بر همین اساس نمی توان یک قیمت ثابت و مشخص را برای ساخت پروتزهای دندانی تعیین کرد. البته باید بدانید که با افزایش کیفیت پروتز و همچنین تعداد واحد آن، به نسبت هزینه ساخت و نصب نیز بیشتر خواهد شد. برای کسب اطلاعات بیشتر با بحث هزینه این دسته از خدمات دندانپزشکی زیبایی می توانید با کارشناسان ما در وب سایت دکتر وزیری ارتباط برقرار نموده و با توجه به تعرفه سال 1402 و شرایط بیمار از قیمت تقریبی ساخت و نصب پروتز دندان مطلع شوید.
سخن پایانی
پروتز دندان یکی از روش های مؤثر و کارآمد برای پوشاندن دندان های خراب و تغییر رنگ داده، رفع فاصله افتادن بین دندان ها، اصلاح طرح لبخند و … است. به همین سبب در سالیان اخیر متقاضیان این دسته از خدمات زیبایی دندانپزشکی افزایش چشمگیری داشته و در بسیاری از مراکز تخصصی دندانپزشکی تهران شاهد استفاده از انواع پروتزهای دندانی هستیم. شما نیز با توجه به شرایط دندان ها و همچنین وضعیت لثه و فک می توانید از مدل های مختلف پروتز دندان جهت اصلاح طرح لبخند و داشتن دندان های زیبا و یک دست استفاده نمایید.
سوالات متداول
1.تا چه مدت زمان می توان از پروتز کامل دندان استفاده کرد؟
به طور معمول بین 5 تا 10 سال می توان از پروتزهای دندانی کامل استفاده کرد. اما توصیه می شود که هر سال بیمار توسط دندانپزشک ترمیمی مورد معاینه قرار گیرد.
2.آیا دندان های عصب کشی شده حتماً باید روکش شود؟
تصمیم گیری در این خصوص برعهده دندانپزشک متخصص می باشد. زیرا برای روکش کردن باید وضعیت دیواره دندان های عصب کشی شده در حد مطلوب قرار داشته باشد. در غیر این صورت بنا به صلاحدید دندانپزشک باید از سایر روش های دندانپزشکی زیبایی برای بهبود ظاهر دندان های عصب کشی شده استفاده کنید.
3.آیا گیر کردن غذا بین روکش دندان و دندان های کناری طبیعی است؟
خیر، به جای ماندن غذا بین روکش و دندان کناری نتیجه عدم دقت کافی در زمان قالب گیری و ساخت روکش دندان است. در واقع به هیچ عنوان نباید مواد غذایی بین روکش و دندان کناری به جای بماند. از آنجایی که این مشکل اغلب در لابراتوارهای دندانپزشکی و توسط دندانپزشک رخ می دهد، توصیه می کنیم حتماً به مطب یا کلینیک دندانپزشکان حرفه ای و متخصص برای ساخت انواع روکش دندان مراجعه نمایید.
یک پاسخ
سلام من چند هفته پیش پی‌گیر نصب پروتز دندان شدم و هنوز نمی‌دونم پروتز دندان چگونه است واقعاً یعنی آیا موقع خوردن غذای داغ و سرد یه حس طبیعی به آدم می‌ده یا هر لحظه باید نگران لق شدنش باشم؟ همچنین از اونجایی که لثه‌ام حساسه، نمی‌دونم درد و تورم اولیه چقدر طول می‌کشه و برای تمیز نگه‌‌داشتنش چه روتینی باید داشته باشم. اگه کسی تجربه داره خوشحال می‌شم بگید پروتز چقدر توی زندگی روزمره‌تون تأثیر گذاشته و چه نکاتی رو برای مراقبت بهتر پیشنهاد می‌کنید!